Nostalgische sfeer bewaard gebleven

De Tong Tong Fair is ook dit jaar weer neergestreken in Den Haag. In de loop der jaren is zij uitgegroeid tot een groot internationaal evenement. Het Malieveld, omge­toverd tot een tentendorp, trekt dagelijks duizenden bezoekers. Wat eens begon als een jaarlijkse ontmoeting van Indo’s in Nederland met muziek, dans en lekker eten is nu een cultureel festival geworden waar Zuidoost-Azië zich presenteert. De sfeer van nostalgie is gelukkig bewaard gebleven, maar de nieuwe generaties hebben er wel een eigen draai aan gegeven.

Veel Hagenaars noemen de Tong Tong Fair nog steeds de Pasar Malam. Geen wonder want onder die naam is het indertijd in de Haagse Dierentuin, later de Houtrusthallen begonnen. Voluit heette het Pasar Malam Tong Tong. Het festijn was echt een ontmoeting van Oudindisch gasten waar herinneringen werden opgehaald en men zich even kon wanen in de sfeer van weleer. De opbrengst was bestemd voor de Kunstkring Tong Tong die onder andere het culturele programma tijdens het evenement verzorgde. De Kunstkring doet dat nog steeds en is ook daarnaast nog zeer actief.

Sinds 1959 is er veel veranderd. Naast de vaste onderdelen horeca en cultuur is er nu ook ruimte voor organisaties die reizen naar de Oost organiseren, zijn er kookworkshops, kramen met batikstoffen, lezingen etc. Voor sommigen heeft het daardoor iets weg van een Pasar Malam Besar, een overdekte Indonesische markt. Vraag je een Indonesiër die hier op bezoek is of dat zo is dan moet die meewarig lachen. Het lijkt er niet op: veel te netjes en te georganiseerd. In Indonesië kun je levende kippen en eenden kopen, is het veel drukker en zijn de gangen veel nauwer. Toch geeft de Tong Tong Fair een aardige indruk want de geur en sfeer van Indonesië is voelbaar. Dus voor degenen die voor het eerst een reis naar Indonesië gaan boeken is de Tong Tong Fair een leuke ervaring.

Muziek

Begin jaren zestig was tijdens de Pasar Malam veel Hawaii-muziek te horen. Deze muziekstijl was in de jaren dertig in Nederlands-Indië zeer populair en waaide over naar Nederland. Tijdens de Tweede Wereld-oorlog kreeg het in ons land uit onverwachte hoek steun: de Duitsers verboden de populaire jazzmuziek en ook mocht er niet meer in het Engels worden gezongen. Zo ontstond er ruimte voor de zogenaamde NedHawaiian muziek. De muziekgroep Kilima Hawaii was de meest succesvolle. Na de oorlog kregen zij concurrentie van Molukse muzikanten, bijvoorbeeld de Menza Moerin Minstrels en later van artiesten uit Hawaii zelf. In 2005 verzorgde de Hawaiiaan Keola Beamer op de Tong Tong Fair een zeer geslaagd concert met een combinatie van klassieke Hawaii- en gamelanmuziek. Dit tot groot enthousiasme van zowel de oudere als jonge generatie bezoekers.

Na de Hawaiimuziek kwam de Indo rock op, met onder andere de Tielmanbrothers. Deze ook al in Indonesië zeer populaire groep vestigde zich in 1957 in Nederland en bleef lang in wisselende formatie actief. Zij traden regelmatig op bij de Pasar Malam met nog concerten in 2008 en 2015. Zij werden op hun beurt opgevolgd door de op Latijns-Amerikaanse muziek geïnspireerde groep Massada. Deze Molukse muziekgroep had in haar beginfase last van de politieke ontwikkelingen in die tijd. De kapingen door Molukse jongeren zorgde ervoor dat Massada moeilijk platencontracten kon krijgen. Gelukkig was dat van tijdelijke aard. Hun grootste hit scoorden zij met Shajang E uit 1980, dat wekenlang op nummer 1 in de hitparade stond. Ook deze band is in wisselende samenstelling lang doorgegaan. Tijdens de Tong Tong Fair 2023 vieren zij hun vijftigjarig bestaan! Geheel van deze tijd is het slotprogramma dit jaar met een optreden van de Indische pop-disco-funk band Challenge XL.

Cultuur

Vaste gast is al jaren Wieteke van Dort met haar Late Late Lienshow. Deze inmiddels tachtigjarige cabaretière en toneelspeelster heeft een indrukwekkende loopbaan opgebouwd. 

In theater en op televisie is zij jarenlang te zien geweest. Haar grootste bekendheid verwierf zij met het typetje Tante Lien. Het past bij de sfeer van nostalgie en vele jongeren zullen het rangschikken onder de noemer ‘meer iets voor mijn ouders en grootouders’. Voor hen is Marion Bloem wellicht een aansprekender figuur. Bloem heeft talloze boeken en gedichten geschreven die voor de jongere generatie Indo’s herkenbaar zijn. Zij heeft vorig jaar voor haar gehele werk de Constantijn Huygensprijs in ontvangst mogen nemen. Dit jaar is zij ook weer aanwezig en zal zij voordragen uit haar laatste boek Meisjes uit het dorp. Het is een indringend verhaal dat waarschijnlijk haar beste werk genoemd kan gaan worden.

Naast theater, literatuur en muziek is er ruimte voor dans. Na jaren van veelal klassieke dansuitvoeringen worden nu ook gemoderniseerde versies door dansgroepen uit onder andere Sumatra, Sulawesi en Java verzorgd. Deze nieuwe choreografieën laten zien hoe levend de danscultuur daar is! 

Tot slot

De Tong Tong Fair kent veel cultuur waardoor het op een festival gaat lijken maar het is vooral ook een Fair. Dus volop ruimte voor koopjes, mooie cadeaus voor anderen of voor jezelf, bijzondere tropische vruchten en natuurlijk lekker eten. Kortom, een dagje wegdromen en je in exotische oorden wanen.