Feestdagen in aantocht!

Nog maar korte tijd en dan komen de feestdagen er weer aan. Nu moeten we met ons gezin bedenken wat we de twee kerstdagen gaan doen; toen lag die beslissing bij de ouders. Op de bij dit artikel bijgevoegde afbeelding zien we een jonge moeder de voorraadkast inspecteren ter voorbereiding van de avondmaaltijd. Het is duidelijk dat er kippensoep als voorgerecht op het menu staat, het hoofdgerecht zal bestaan uit Momentorijst. Dit product kwam uit de fabriek van Honig en was een fantasienaam van dit merk, op de markt gekomen in mijn geboortejaar 1954. 

Dit product werd al snel gepasseerd door het merk Lassie, eveneens een fantasienaam, uitsluitend verkrijgbaar in Nederland. We kunnen deze naam rustig noemen in deze krant, het is geen reclame want het product is later via Douwe Egberts verkocht aan een Amerikaans concern. Als toetje heeft de huisvrouw op het plaatje gekozen voor een puddinkje van John Moir. Dit was een Custardpudding, eveneens uit de fabriek van Honig en de voorloper van de vele toetjes waar wij tegenwoordig in de supermarkt keuze uit hebben. In de oneindig lange koelvitrines vinden we tientallen smaken yoghurt, kwark, vla en ijssoorten. Het moet gezegd worden dat de voormalige puddinkjes van John Moir alleen voor consumenten met veel fantasie de smaak van banaan, aardbeien, mokka en rum-rozijnen benaderde.

Honig, die zijn fabriek had in Koog aan de Zaan verkocht zijn product door aan Dr. Oetker, inmiddels uitgesproken als Utker, maar toen de verkoop afnam werd deze fabriek in 2015 gesloten.

De keuken op de afbeelding lijkt modern maar aan de kleding en kapsel van moeder is toch wel de sfeer van de jaren zestig terug te zien. Ook zit de melk nog in een fles, waarbij de zuinige huisvrouw voor een halve liter heeft gekozen, waarschijnlijk om de poeder-pudding mee aan te maken.

Terug naar de feestdagen. Onder de voorbereidingen voor Sinterklaas en kerst hoorde natuurlijk het doen van de inkopen. Als bewoners van de Meppelweg was winkelcentrum Zuidlaren-straat het dichtstbij, maar moeder koos meestal voor de nabijgelegen Leyweg, waar voor de Hema een ambulante groente en fruithandel was gevestigd. Voorzien van groene muts zocht zij daar de boodschappen voor het kerstmaal uit en nam voor de schoenen van mijn broer en mij een netje mandarijnen mee, die rond Sinterklaas netjes voor de schoorsteenmantel stonden met een wortel voor het paard van de Goedheiligman. Moeder deed daar laat in de avond kikkers en muizen in van fondant en de voornoemde mandarijn, die in de jaren zestig nog voor 80% bestond uit pitten. Het zal de lezer duidelijk zijn dat het snoepgoed de voorkeur had.

Bij Jamin werd een boterletter aangeschaft voor pakjesavond. De kransen waren in de jaren zestig nog voorzien van gekonfijte oranjesnippers en eveneens gekonfijte kersen in rood en groen. Bij de meeste gebruikers werden deze garnituren ongebruikt in de vuilnisbak gekieperd, met als gevolg dat de fabrikanten later overgingen op poedersuiker. Overigens was en is het van belang dat de koper let op de toevoeging van amandel-spijs, want banket-spijs klinkt lekker maar het zijn gemalen witte bonen met amandel-smaak! Hetzelfde geldt voor de chocoladeletters. Die zijn alleen lekker als het cacao betreft. Zodra sprake is van cacaofantasie eet je iets chemisch. Denk daarbij aan de koetjesreep waar geen cacao aan te pas komt. Dat verklaart de vette laag tegen je gehemelte na consumptie.

Overigens hoefde je voor zo’n letter geen bankoverval te toen: de prijs was 24 cent!

Direct na Sinterklaas kwamen de kerstkaarten op tafel, die moesten worden beschreven en geadresseerd. Vader had hiertoe een getypte adressenlijst waarop ook stond aangegeven welke geadresseerden afgelopen jaren een retourkaart hadden verstuurd en welke dat hadden verzuimd (per ongeluk of willens en wetens). Men kreeg één jaar respijt maar na twee jaar radiostilte was de kans verkeken en werd vanuit huize Berendes geen kerstkaart meer verstuurd. Ik moet met een blos op de wangen toegeven dat ik deze handelswijze van mijn vader anno 2023 nog steeds toepas. Overigens worden spijtoptanten weer teruggeplaatst op de verzendlijst. We zijn allemaal maar mensen en de P.T.T. is ook niet meer wat het geweest is.

En dan werd het kerst! Een van de twee dagen gingen wij op kerstbezoek bij opa en oma die woonden aan de Haagse Schimmelweg. Met bus 25 naar de stad en dan overstappen op bus 18 naar Spoorwijk. Tegenwoordig zijn de winters mild, maar zestig jaar geleden was je gekleed in een warme trui, wollen sjaal en muts en handschoenen. Vooral het wachten bij de halte leverde altijd koude rillingen op en je was blij als de geelgroene HTM-bus naderde. Die waren altijd lekker warm, vooral bij de motor die zich halverwege het voertuig bevond. Helaas was er nog wel eens uitval bij het materieel en op bijgaande afbeelding zien we HTM-personeel het kruispunt vrijmaken door een afgeslagen HTM-bus weer aan de praat te krijgen.

Bij opa en oma was het uiteraard altijd gezellig. De gaskachel snorde en als deze bij gebrek aan gas uitdoofde, mocht ik een gaspenning in het GEB-kastje gooien waarna de gastoevoer werd hervat. Na een paar uur kletsen met koffie en boterletter werd de lunch geserveerd, waarbij opa speciaal voor zijn kleinzoon bitterkoekjespudding had gemaakt. En dan niet uit een pakje maar vers gemaakt. Mijn moeder merkte dan op dat opa een alcoholist van mij maakte, maar het percentage rum was minimaal. Intussen was het buiten gaan sneeuwen en mijn vader vond dat het wellicht beter was om na het eten huiswaarts te keren. We moeten immers nog terug met bus 18 en 25. Gelukkig had de HTM in die tijd een aantal afgedankte autobussen omgebouwd tot strooiwagen, zodat het OV op de weg bleef. 

Jaren later zou ik er als busspotter veel op uit trekken om het OV in moeilijke weersomstandigheden te fotograferen. En zo kon ik in de jaren tachtig deze bus van lijn 18 fotograferen die zich over de Admiraal Helfrichsingel ploegt in een sneeuwstorm die wij al jaren niet meer meemaken. Foto’s die ik vaak gebruikte als kerstkaart.

Door toedoen van klimaatridders als Frans Timmermans komen deze beelden wellicht ooit weer terug. Tot die tijd verzucht ik: “Gelukkig hebben we de foto’s nog…”

Fijne feestdagen en een goede jaarwisseling!