Aangespoelde pracht tussen de Haagse havenhoofden

Den Haag, onze mooie stad achter de duinen, heeft de toerist en de inwoner veel te bieden. Het Historisch Centrum met als trotse middelpunt het middeleeuwse Binnenhof kent een variatie aan koninklijke paleizen, statige panden, leuke winkelstraten, leerzame museums en gezellige uitgaansgelegenheden. Op loopafstand bevindt zich het eeuwenoude Haagse Bos, waar het op kronkelige paden tussen bomen en langs vijvers aangenaam wandelen is naar Huis ten Bosch. Wat het groene Den Haag, met zijn vele parken en landgoederen, echt uniek maakt zijn de badplaatsen Kijkduin en Scheveningen, met uitgestrekte stranden en de Noordzee die onlos­makelijk verbonden is met onze stad.

Tussen Kijkduin en Scheveningen ligt het Westduinpark, waar het heerlijk wandelen en fietsen is. Het is een afwisselend landschap met een grote diversiteit aan flora en fauna. In het gebied vloeien open vlaktes, dichte bebossing, hoge duintoppen en vochtige duinvalleien in elkaar over. Het natuurschoon is rijkelijk bedeeld met bloemen, planten, bomen en struikgewas. Tussen het groen maar ook op de paden lopen indrukwekkende Schotse hooglanders vrijelijk rond. Schuwer zijn de zandhagedissen, konijnen en vossen. In de lucht zijn allerlei vogels waar te nemen, zoals de buizerd, nachtegaal en leeuwerik. Langs de paden zijn diverse strandopgangen die leiden naar het zand en het water. Tussen al dat moois staan koude, grijze bunkers die in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers gebouwd werden en onderdeel waren van de Atlantikwall. 

Met regelmaat fiets ik vanuit Kijkduin door het Westduinpark richting Scheveningen naar een van mijn favoriete Haagse plekjes, het zuidelijke havenhoofd. Van oudsher is Scheveningen een vissersdorp. Pas in 1898 werd besloten om er een haven aan te leggen in het duingebied tussen de monding van het in 1889 ontstane verversingskanaal, dat toen nog in zee uitmondde, en de vuurtoren. De eerste haven werd in 1904 geopend. Tot die tijd beperkte de Scheveningse visserij zich tot kustvisserij met behulp van bomschuiten die op het strand werden getrokken. Met het ontstaan van de haven werden ook de twee havenhoofden aangelegd: het noordelijk en zuidelijk havenhoofd. Samen beschermen ze de havenmond die ervoor zorgt dat schepen veilig en rustig de haven in en uit kunnen varen. Grenzend aan het zuidelijk havenhoofd werd tussen 1915 en 1930 de wijk Duindorp gebouwd. Op de kop van het noordelijk havenhoofd bevindt zich een rood-wit gestreept havenlicht dat lijkt op een vuurtoren en op het zuidelijk havenhoofd een groen-witte. De havenhoofden werden tussen 1968 en 1972 zeewaarts verlengd. Het zuiderhoofd met 730 meter en het noorderhoofd met 580 meter.

Binnen de twee havenhoofden bevinden zich drie kleine strandjes die afgescheiden zijn van de kustlijn. Eén tegen het noordelijk havenhoofd en twee tegen het zuidelijk havenhoofd. Deze strandjes worden met regelmaat gebruikt als rustplaats voor zeehonden. Ze zijn niet vaak te zien. Maar heel af en toe duikt er een zeehond op die met zijn kop boven water nieuwsgierig om zich heen kijkt. Het gaat dan altijd om de gewone- of grijze zeehond. Een tijd geleden zag ik op het strand bij de basaltblokken van het zuidelijk havenhoofd een zeehond van een aantal weken oud die waarschijnlijk in de steek was gelaten. Reddeloos keek het beestje angstig om zich heen. Het ingeschakelde Pieterburen Zeehondencentrum nam de jonge zeehond mee om het elders op een betere en veilige plek weer los te laten. 

Op het zuidelijk en noordelijk havenhoofd, die aan beide kanten belegd zijn met basaltblokken, is het met mooi weer prettig vertoeven. Veel wandelaars lopen naar het havenlicht waar het uitzicht adembenemend is. Zeker als er lichte nevel of bewolking boven zee hangt, want bij een strak heldere lucht zijn aan de horizon de vele windmolens waarneembaar. Indrukwekkender is dan de fraaie kustlijn van Scheveningen die met pier en reuzenrad goed te zien is. Dagelijks proberen vissers vanaf de blokken een smakelijk maaltje binnen te hengelen, terwijl fotografen op zoek zijn naar hun mooiste plaatje. Ondertussen scharrelen er tal van vogels rond, zoals steenlopertjes die volop kwetteren en ruzie maken en elkaars eten proberen af te pakken. Tussen de havenhoofden varen schepen, groot en klein, in en uit. In de avonduren is bij de juiste weersomstandigheden de zonsondergang met oranje kleurenpracht goed te bewonderen. In de vroege morgen zijn de havenhoofden vrijwel verlaten. Het geluid van een kabbelende zee is dan uiterst rustgevend. Maar het kan er ook enorm spoken. Zeker bij storm. De meters hoge golven beuken dan hard in op de basaltblokken. Bij windkracht zes worden de havenhoofden met een stevig hekwerk gesloten. Een dag later worden vaak bijzondere dingen aangetroffen, zoals gevaarlijk uitziende krabben en mooie schelpen. 

Sinds de oprichting zijn er ook tal van ongelukken gebeurd, zoals kinderen die tussen de blokken terecht zijn gekomen en vaartuigen die uit hun koers zijn geraakt. Op 11 mei 2020 overlijden tijdens het beoefenen van hun favoriete sport op zee vijf surfers door een tragisch en noodlottig ongeval. Op de basaltblokken van het Noordelijk Havenhoofd zijn vijf witte haringen aangebracht als eerbetoon aan de omgekomen jongemannen Joost, Sander, Pim, Mathijs en Max.